Nga Kim Sengupta
Një nga episodet më befasuese në historinë moderne po shpaloset çdo orë pasi Rusia duket të jetë në greminën e luftës civile. Sulme të artilerisë dhe sulme ajrore po bien mbi forcat e vendit, ndërsa luftëtarët e Yevgeny Prigozhinit duket se po marshojnë drejt Moskës.
Vladimir Putin dha një fjalim urgjent televiziv pasi grupi mercenar Wagner pushtoi selinë ushtarake në Rostov-on-Don, e cila ka vepruar si bazë e operacioneve për pushtimin e Rusisë në Ukrainë. Presidenti foli për grindjet e hidhura pas revolucionit në 1917, kur “rusët po vrisnin rusët” dhe paralajmëroi se vendi i tij “po përballej me betejën më të ashpër për të ardhmen e tij, është një çështje e historisë mijëvjeçare të Rusisë”.
Në një natë dhe mëngjes me kthesa të vazhdueshme, Yevgeny Prigozhin, një ish i dënuar dhe ish-aleat i presidentit, u shfaq në Rostov dhe kërkoi që komanda e lartë ushtarake ruse, ministri i mbrojtjes i Putinit Sergei Shoigu dhe shefi ushtarak Valery Gerasimov, të takoheshin me të.
Dështimi për ta bërë këtë, tha “Kuzhinieri i Putinit” (pseudonimi nga kontratat e shumta të kateringut qeveritar që iu dha Prigozhinit), do të thoshte se ai dhe tanket e tij do të niseshin për në Moskë. Disa orë më vonë pati raporte se luftëtarët e Wagnerit kishin pushtuar Voronezhin, rreth 800 km larg kryeqytetit. Avionët luftarakë rusë, sipas një numri të vendeve të monitorimit, kanë kryer sulme ajrore në autostradën A4. Raportet nuk mund të verifikohen në mënyrë të pavarur.
Një “regjim kundër terrorizmit” u raportua se ishte zbatuar në Moskë dhe rrethet përreth me njësitë e Spetsnaz, forcat speciale, Forcat Alpha të FSB-së, Gardën Kombëtare dhe Rosgvardiya (një forcë që Prigozhin ka bërë thirrje për t’u bashkuar me të) u dërguan për të mbrojtur rrugët drejt Moskës.
Zyrat e Wagnerit në Shën Petersburg, si dhe pronat e lidhura me Prigozhinin, u bastisën nga policia ruse. Pak nga planifikimi operacional për Ukrainën nga grupi u krye prej andej. Por, thonë zyrtarët e sigurisë, mund të ketë detaje të sipërmarrjeve shumë fitimprurëse të biznesit të kompanisë, duke përfshirë miliarda dollarë në ar dhe operacione të tjera minerare në Afrikë.
Ndërkohë, sulmet ajrore ruse vazhduan në Ukrainë me një numër qytetesh që u goditën, përfshirë Kievin. Por rrëmuja dhe ndarja në radhët ruse tani duhet t’i japë një shtysë masive kundërsulmit të Ukrainës, e cila deri më tani kishte bërë pak përparim.
Pushtimi i Putinit, i cili kërkoi të pushtonte Ukrainën brenda pak ditësh dhe të impononte ndryshimin e regjimit në Kiev, ka përfunduar duke kërcënuar strukturën e pushtetit në Kremlin. Tani për tani, shanset për një fitore ruse duket të jenë të largëta.
Revolucioni i vitit 1905 në Rusi filloi pas një tjetër lufte të dështuar, kundër Japonisë, dhe megjithëse shanset për diçka në atë shkallë mund të jenë ende të pamundura, disa nga kundërshtarët e mërguar të Kremlinit ëndërronin për një kthim fitimtar.
Mikhail Khodorkovsky, një figurë anti-Kremlin dhe ish-manjat i naftës, u bëri thirrje rusëve të mbështesin grupin Wagner, “Na duhet të ndihmojmë tani; dhe pastaj, nëse është e nevojshme, do ta luftojmë edhe këtë”, tha ai. Ai shtoi se ishte e rëndësishme të mbështetej “madje edhe djalli” nëse ai vendos të përballet me Kremlinin. “Dhe po, ky është vetëm fillimi”.
Milicia ruse e mërguar, e mbështetur nga forcat ukrainase, ka kryer bastisje ndërkufitare prej disa muajsh. Ata thanë se prisnin urdhra për të kryer operacione të mëdha.
Nicolai Koznetsov, anëtar i Legjionit të Lirisë për Rusinë, deshi të theksonte këtë: “Ne kemi folur për një kohë të gjatë për zemërimin në ushtrinë [ruse], jo vetëm te Wagner, por edhe te njësi të tjera. Do të jemi dëshmitarë të përhapjes së kësaj tani shumë shpejt, thjesht shikoni. Një pjesë e madhe e ushtrisë nuk do ta kundërshtojë Prigozhinin”.
Prigozhin postoi një mesazh në Telegram të shtunën në mëngjes duke deklaruar se ai dhe luftëtarët e tij ishin të përgatitur të sakrifikoheshin për vendin. “Të gjithë ne jemi gati të vdesim, të gjithë 25,000, dhe më pas 25,000 të tjerë, ne do ta bëjmë këtë për popullin rus”.
Më shumë se 80 për qind e luftëtarëve të Wagnerit në Ukrainë, vlerësohet se janë të dënuar që janë rekrutuar në një amnisti burgu dhe është e paqartë nëse ata me të vërtetë do të ishin të përgatitur të sakrifikoheshin në një luftë në të cilën shanset – numerikisht dhe në terma të armatimit – janë kundër tyre.
Për momentin, mbajtja e Rostovit i jep Prigozhinit një levë të madhe. Qyteti, gati 100 km nga kufiri ukrainas, është baza e komandës së distriktit ushtarak jugor të Rusisë dhe e Ushtrisë 58 të Kombinuar të Armëve që përballet me kundërofensivë ukrainase. Wagneri po kontrollon aeroportin nga ku, ka pohuar Prigozhin, avionët luftarakë rusë kanë sulmuar luftëtarët e tij me urdhër të Shoigut. Ai njoftoi se “ne morëm [aeroportin] nën kontroll në mënyrë që aviacioni sulmues të mos na godiste ne, por të godiste ukrainasit”. Ai gjithashtu këmbënguli që luftëtarët e tij nuk do të ndërhynin në zhvillimin e luftës.
Sa kohë do ta mbajë ai këtë pozicion? Sipas dokumenteve të Pentagonit të zbuluara së fundmi, Prigozhin ishte i përgatitur të zbulonte pozicionet e trupave dhe municioneve në këmbim që ukrainasit t’i jepnin fund sulmeve ndaj luftëtarëve të tij mercenarë dhe të tërhiqeshin nga Bakhmuti, qyteti i Donbasit, i cili është shndërruar në një rrënojë masive pas muajsh luftimesh të egra.
Qeveria e Volodymyr Zelenskyt, sipas dokumenteve, nuk i besoi dhe e hodhi poshtë ofertën. Administrata e SHBA-së, kur u bë e vetëdijshme për marrëveshjen e propozuar, kishte kërkuar gjithashtu kujdes. Kyrylo Budanov, kreu i GUR, shërbimi i inteligjencës ushtarake ukrainase, i cili dyshohet se zhvilloi bisedimet me Prigozhin, nuk ka pranuar të komentojë.
Prigozhin tani është në qendër të arenës. Ajo që ai bën, dhe çfarë i ndodh atij, do të luajë një rol të rëndësishëm jo vetëm në luftën e Ukrainës, por nëse ka vërtet një luftë civile në Rusi.
Shkrimi origjinal është botuar në “The Independent”, dhe është përkthyer nga Klankosova.tv.
