A do të bëhet më në fund realitet zgjerimi i Bashkimit Evropian në Ballkanin Perëndimor? Njëzet e shtatë shtetet anëtare do të takohen të mërkurën në Bruksel me krerët e gjashtë vendeve të Ballkanit për të diskutuar këtë çështje. Shqipëria, Bosnja dhe Hercegovina, Kosova, Maqedonia e Veriut, Mali i Zi dhe Serbia janë në faza të ndryshme të negociatave të anëtarësimit.
Disa prej afro njëzet vitesh presin në dhomën e pritjes së Unionit! Lufta në Ukrainë ka pasur efekte ambivalente në këtë proces. Nga njëra anë, lufta e vendos përsëri temën e zgjerimit në qendër të debateve, pasi njëzet e shtatë vendet po diskutojnë gjithashtu pranimin e Ukrainës dhe Moldavisë, në përgjigje të agresionit rus, me një afat të rëndësishëm të fundit të enjten dhe të premten në samitin evropian.
Prandaj është e pamundur të injorohen vendet që ndonjëherë janë shumë më të avancuara se Kievi në reformat e kërkuara nga Brukseli. Ky është rasti, për shembull, i Malit të Zi, i cili aktualisht është “në pole pozitë në rrugën e anëtarësimit”, sipas Pallatit Elysee në prag të takimit për Ballkanin, ka shkruar e përditshmja financiare franceze “Les Echos”, raporton Klankosova.tv.
Pavarësia e gjyqësorit
Por nga ana tjetër, konflikti nxori në pah faktin se vendet e Ballkanit ishin shumë larg nga përafrimi me politikën e jashtme të Bashkimit. “Nivelet e përafrimit janë shumë të ndryshme në varësi të vendit”, ka thënë Pallati Presidencial francez, Elysee. Kështu, disa nga vendet e BP zbatojnë të njëjtat sanksione kundër Rusisë sikurse njëzet e shtatë vendet anëtare të BE-së.
Në anën tjetër të spektrit, Serbia e udhëhequr nga Aleksandar Vuçiq mban lidhje me regjimin e Vladimir Putinit. Për të mos përmendur ndikimin ndonjëherë të rëndësishëm ekonomik kinez ose turk në rajon, i cili gjithashtu ngre pikëpyetje, shkruan media franceze, transmeton Klankosova.tv.
Për ta komplikuar më tej punën, çështjet e shtetit të së drejtës në vendet e Ballkanit (pavarësia e gjyqësorit apo e medias, korrupsioni etj.) ngrenë frikën e ardhjes në BE të vendeve të reja që janë të vështira për t’u menaxhuar, siç është Hungaria e Viktor Orbanit sot.
Mos importoni konflikte
“Ekziston gjithashtu një rrezik real i importimit të konflikteve në Bashkimin Evropian”, tha një diplomat francez, duke përmendur mosmarrëveshjet midis Serbisë dhe Kosovës, ose tensionet midis komuniteteve në Bosnje. Për këtë të fundit, është “e ndërlikuar”, thotë Elysee: Sarajeva ka ende “shumë punë për të bërë” për të përmbushur kriteret e përcaktuara nga Komisioni, sipas Parisit.
Ndërkohë, Bashkimi Evropian muajin e kaluar propozoi një “plan rritjeje” për gjashtë vendet, me 6 miliardë euro (2 miliardë euro grante dhe 4 miliardë euro kredi). Këto fonde do të ndahen gjatë periudhës 2024-2027, me kusht që vendet përfituese të zbatojnë reformat ekonomike dhe politike.
Më i varfër se Bullgaria
Gjashtë republikat ballkanike janë edhe më të varfra se vendet më të varfra të BE-së, megjithëse ka dallime të konsiderueshme midis më të zhvilluarve, si Mali i Zi, dhe atyre më pak të favorizuara, siç është Kosova. Kjo e fundit ka një GDP për frymë prej 14,700 dollarë sipas Bankës Botërore, më pak se gjysma e asaj të Bullgarisë (33,580 dollarë) dhe pothuajse katër herë më pak se mesatarja e Bashkimit Evropian (54,200 dollarë).
“Ajo që është shqetësuese është se hendeku me Bashkimin Evropian është zgjeruar më tej në vitet e fundit”, tha Pierre Mirel, ish-drejtor i përgjithshëm në Komisionin e Brukselit, i cili ka punuar për çështjet e zgjerimit për një kohë të gjatë.
“Plani i rritjes i propozuar nga Komisioni përfaqëson shumë pak për ekonomitë e këtyre vendeve, ndërkohë që Bashkimi Evropian përfiton nga një fluks i konsiderueshëm i fuqisë punëtore nga Ballkani Perëndimor dhe një suficit tregtar prej 9 miliardë eurosh në vit me këtë bllok vendesh”, shtoi Mirel. /Klankosova.tv
