Shkruan: Ali Heertica
Funksioni i debateve për ryshfet, konflikt interesi dhe dështimi i sistemit ligjor ku Kosova është ndër vendet më të korruptuara në rajon dhe më gjëerë, dhe sipas dominantittë një imazhi të keq në shpqërin dhe faktorin nderkolnmbtar,historia jonë moderne politike nuk ka pothuajse asnjë luftë për ta lutuar korrupsionin. Duke qenë në anën tjetër Kosovaret janë tronditur vitet e fundit nga mashtrimi në ndërtim, një sektor financiar dhe skandale nga testet shkollore grantet,bujqësore,gruri,rryma,paspaoret ambalazhet e ujit e shum e shum të tjra . Gjithashtu pati një bujë rreth konflikteve të interesit në politikën locale dhe atyre qendrore Në debatin publik, termi ‘korrupsion’ u përdor me njëfarë rregullsie për të përshkruar gjëra të ndryshme: nga lakmia për para te sjellja e mbretit diell dhe nga ryshfeti ping ndaj një sistemi politiko-ekonomik jofunksional. Në përgjigje të kësaj politike të tij.
Nisën komisionet hetimore, hetimet parlamentare dhe hetimet penale. Si duhet ta interpretojmë këtë debat për korrupsionin,tani është vetëm kohët e fundit mes nesh apo e kemi një imazh të gabuar të historisë Kosovare dhe çfarë mund të bëjë e kaluar dhe e ardhmja për ne,, flisni për mënyrën sesi politika mund të përballet me korrupsionin? Në bazë të një përkufizimi të më tejshëm nizimi i korrupsionit, diskutimi i dy skandaleve historike korruptive rryma ,gruri grantet. Kur flasim për korrupsion, shpesh mendojmë së pari për ryshfetet brenda shkencës dhe në botën e politikave, korrupsioni përkufizohet në mënyrë më abstrakte si abuzim i burimeve publike burimet, funksionet ose besimi për përfitime private ose politike. Por edhe shembuj të sjelljet jo të besueshme, dekadente dhe të pamatur kanë qenë të lidhura me korrupsionin në të kaluarën dhe të tashmen sulmuan sepse shtrembëruan një shoqëri apo mënyrë të ndershme të të bërit të gjërave. Korrupsioni është pra një koncept gjithëpërfshirës.
Kushtojini vëmendje përdorimit të termit ‘korrupsion’ dhe atyre që lidhen me të fjalët – si integriteti – në debatin politik, publik dhe akademik në të tashmen dhe anëtarët tregon se çfarë është ose mund të jetë korrupsioni.Diversiteti do të thotë se ajo që ne e quajmë korrupsion varet nga perspektiva: kush quan diçka apo dikë të korruptuar dhe mbi çfarë baze. Korrupsioni përkufizohet ndryshe në ligje pastaj nga qytetarët, politikanët apo gazetarët në një debat publik. Për më tepër, ka korrupsion ligjërisht e vështirë për t’u përcaktuar. Për shembull, në të drejtën penale Kosovare dikush nuk mundet të dënohen për ‘korrupsion’. Për shpërdorim detyre dhe ryshfet, por të ngjashme pretendimet duhet të provohen vazhdimisht në padi individuale dhe kjo shpesh rezulton e vështirë. Kjo tregon se një akuzë për korrupsion shpeshherë është para së gjithash politike është një akuzë teknike ose morale – nuk duhet bërë kështu (në politikë) – pavarësisht nëse akuza mund t’i referohet ose jo një vepre penale ose krimi të përcaktuar në ligj. Gjithashtu Kjo shpjegon pse nuk ka kurrë konsensus të plotë nëse dikush është i korruptuar apo ka vepruar. Politikanët, gazetarët dhe qytetarët kanë pikëpamje të ndryshme për (jo) veprimin e duhur moral sepse ata kanë besime të ndryshme politike dhe filozofike përmbahen.
Prandaj, korrupsioni është fokusi i debatit politik. Vetëm gjatë debatit bëhet e qartë .Gjithashtu na kujton mënyrën se si grekët dhe romakët e lashtë e trajtonin korrupsionin thekson se sjellja e keqe individuale është e lidhur me një imazh ideal të një shoqërie,forma e qeverisjes dhe rendit politik. Sjellje diktatoriale, e pamatur apo dekadente nga anëtarët elita nuk u konsiderua vetëm nga Aristoteli, Platoni, Tukididi dhe Ciceroni si një tregti gjenet e individëve të pavarur moralisht, por edhe si rrjedhje e një sistemi që është zhvilluar u zhvilluan gabimisht sepse pushteti dhe paratë ishin shumë të përqendruara në një ose disa duart ose shumë u përhapën mbi shumë.
Sisteme të shëndetshme politike si monarkia, aristokracia dhe demokracia mund të shndërrohen në variante të korruptuara si tirania dhe oligarkia dhe oklokraci. Për një kohë u mendua se shpjegimi klasik i korrupsionit kishte vdekur,por hulumtimet e fundit kanë treguar se në vitet e nëntëmbëdhjetë, njëzet dhe njëzet e një tipai klasike të shekullit të njëzetë janë ende qartësisht të pranishme në debatet moderne perëndimore në lidhje me korrupsionin. Kjo e bën të qartë se një skandal korrupsioni në dukje i izoluar në qasje në njohuri për sistemin politik në tërësi, si duhet të funksionojë ai dhe në fakt funksionon në një kohë të caktuar.Së fundi, korrupsioni duhet vendosur dhe kuptuar në një shoqëri që ndryshon vazhdimisht……