Ligjvënësit e BE-së arritën një marrëveshje mbi ligjin e parë në të gjithë bllokun për të luftuar korrupsionin, pasi u bënë disa lëshime për t’u dhënë vendeve më shumë liri veprimi në zbatimin e tij.
Projektligji, i miratuar të martën në mbrëmje, harmonizon përkufizimet e veprave penale, dënimet minimale dhe masat parandaluese në të gjitha vendet e BE-së. Marrëveshja për ligjin, e cila ishte në proces negociatash për më shumë se dy vjet, erdhi në të njëjtën ditë kur Brukseli u trondit nga një nga skandalet më të mëdha të korrupsionit që ka goditur një institucion të BE-së në dekada.
Teksti përfundimtar i ligjit është zbutur nga propozimi fillestar i Komisionit Evropian, i paraqitur në maj 2023, dhe nga ambiciet e Parlamentit Evropian. Ai përfshin dënime minimale shumë të reduktuara, shumë klauzola opsionale dhe formulime që u lënë hapësirë të mjaftueshme vendeve për të krijuar interpretimet e tyre.
“Këshilli nuk e donte këtë projektligj”, tha për POLITICO kryenegociatorja kryesore e Parlamentit, Raquel García Hermida-van der Walle. “Ata kanë luftuar çdo centimetër të terrenit” pasi “thjesht nuk u pëlqen të harmonizojnë ose të vendosin standarde minimale në fushën e së drejtës penale”.
Një nga pikat më të vështira të projektligjit ishte detyrimi që vendet e BE-së të njohin dhe ndëshkojnë veprat penale të “shpërdorimit të detyrës” nga zyrtarët publikë, të cilin Italia e bllokoi, me kryeministren Giorgia Meloni që e kishte shfuqizuar krimin në vitin 2024. Gjermania dhe Holanda gjithashtu e kundërshtuan masën.
Negociatorët gjetën një kompromis duke zbutur formulimin e tekstit, duke fshirë përmendjen e qartë të krimeve të “shpërdorimit të detyrës”, dhe në vend të kësaj duke kërkuar që vendet e BE-së të kodifikojnë si vepra penale “të paktën disa shkelje të rënda të ligjit në kryerjen ose moskryerjen e një akti nga një zyrtar publik në ushtrimin e funksioneve të tij”.
García tha se pavarësisht kundërshtimit, Parlamenti arriti të përfshijë kërkesa të gjera për parandalimin e korrupsionit për vendet. Kryeqytetet tani kanë dy vjet për ta zbatuar atë dhe një vit tjetër për t’ia paraqitur Komisionit planet e tyre kombëtare kundër korrupsionit.
“Jam i lumtur që kemi një marrëveshje dhe që kemi diçka mbi tavolinë për të ndërtuar”, tha García.
Eurodeputeti i të Gjelbërve, Daniel Freund, tha se projektligji është një fitore sepse tani “do të ketë një bazë ligjore, që Komisioni të jetë një bezdi për këdo që nuk i ndjek rregullat”, ndërsa gjykatat kombëtare do të jenë në gjendje t’i kërkojnë gjykatës më të lartë të BE-së këshilla mbi çështjet e korrupsionit.
Chloé Ridel, një ligjvënëse socialiste që punon në dosje, tha se ligji përfshin gjithashtu përkufizime specifike për shumë vepra penale të korrupsionit që të gjitha vendet e BE-së tani do t’i ndajnë, të tilla si “ryshfeti në sektorin publik dhe privat, përvetësimi i paligjshëm në sektorin publik dhe privat, tregtia dhe ndikimi, pasurimi nga veprat penale të korrupsionit, pengimi i drejtësisë, fshehja dhe nxitja”.
Negociatori i Partisë Popullore Evropiane të qendrës së djathtë, David Casa, theksoi se përkufizimet e përbashkëta do të lehtësojnë bashkëpunimin ndërkufitar dhe vlerësoi kërkesat e reja të raportimit për vendet e BE-së në Komision, duke i konsideruar ato si ndihmë për Brukselin në përmirësimin e monitorimit të mënyrës se si vendet anëtare përballen me korrupsionin.
Jo mjaftueshëm
Megjithatë, kritikët thanë se projektligji nuk është mjaftueshëm gjithëpërfshirës.
“Pavarësisht përpjekjeve të Parlamentit, çdo marrëveshje do të jetë shumë larg asaj që i nevojitet BE-së për të luftuar korrupsionin në 27 shtetet anëtare”, tha kreu i Transparency International në BE, Nick Aïossa, përpara marrëveshjes, duke kritikuar vendet për lobimin për ta zbutur atë.
Eurodeputeti i Partisë Konservative dhe Reformiste Evropiane të krahut të djathtë, Mariusz Kamiński, theksoi se vendet nuk ishin të detyruara të krijonin autoritete të pavarura kundër korrupsionit.
«Si mund t’i shtyjmë ukrainasit që ta mbajnë zyrën e tyre kundër korrupsionit të pavarur, nëse nuk kërkojmë të njëjtën gjë brenda BE-së? Nuk ka asnjë kërkesë të rreptë që një organ i tillë të jetë i specializuar dhe asnjë kërkesë që ai të jetë i pavarur», tha Kamiński.
Në korrik, Komisioni e qortoi qeverinë ukrainase pasi ajo vendosi dy nga organet e saj kryesore kundër korrupsionit nën mbikëqyrjen e drejtpërdrejtë të prokurorit të përgjithshëm, një i emëruar politik i Presidentit Volodymyr Zelenskyy.
Raquel García e quajti projektligjin një hap të parë drejt rregullimit të korrupsionit në BE dhe tha se hapat e ardhshëm do të përfshijnë një organ etik për zyrtarët publikë të BE-së, të cilin shumica e krahut të djathtë në Parlament e ka bllokuar që nga fillimi i mandatit të ri vitin e kaluar.
Komisioni do të propozojë një strategji të re kundër korrupsionit në fillim të vitit 2026./ Politico.
© SYRI.net
