Rrethimi i Sarajevës ishte rrethimi më i gjatë i një kryeqyteti në historinë moderne – 1,425 ditë. Ushtria e Serbisë dhe njësitë paramilitare çetnike rrethuan qytetin dhe nga kodrat lart mbi të goditnin civilët me artileri dhe snajperë.
“Vrapimi i përditshëm”
Qytetarët përshkruajnë sesi rruga deri te një pikë uji ishte si “garë me vdekjen”. Shpesh dëgjohej krisma e snajperit vetëm disa centimetra larg kokës, ndërsa njerëzit vraponin mes ndërtesave.
“Snajperistët dhe fëmijët”
Ka rrëfime të dhimbshme se si snajperistët qëllonin fëmijët në oborre të shkollës, gjë që krijoi një tmerr kolektiv të brezave të tërë.
🔴“Dita kur harrova të kem frikë”
Rrëfim nga këndvështrimi i një fëmije 10-vjeçar në Sarajevë
Nëna thotë se duhet të vrapoj gjithmonë drejt murit, jo drejt rrugës. Muri të mbron, rruga të tradhton. Unë jam vetëm 10 vjeç dhe nuk e di pse rruga është kaq e rrezikshme, por e shoh nga dritarja: është bosh si një fletë e bardhë që askush nuk guxon ta prekë.
Ne i themi “Rruga e Snajperëve”, por unë them vetëm “ajo rruga”. Emri i vërtetë nuk më intereson më.
Sot më dërguan të marr ujë. Një shishe plastike, e gërvishtur, që mezi mban kapakun. Babai më tha:
— Vrapo vetëm kur të them unë. Dëgjo zemrën tënde, sepse ajo gjithmonë e di kur duhet.
Zemra ime tundet si daulle sa herë që dal jashtë.
Para se të nisem, nëna më rregullon shallin sikur të shkoj në shkollë. Shkolla jonë është e shkatërruar prej muajsh. Dritaret bien me erë dhe oborri është i mbuluar me copa xhami. Por mami vazhdon të më rregullojë, sikur të ishte një mëngjes i zakonshëm.
Babai shikon lart nga kodrat. Për disa sekonda hesht.
— Tani! — më thotë.
Vrapoj. Këmbët më prekin tokën aq shpejt sa nuk ndiej asgjë. Diku larg dëgjohet një e shtënë. Nuk e di nëse është për mua, por për siguri rri ashtu, i ngjeshur pas një muri, derisa fryma më del si mjegull nga goja.
Kur arrij në vendin ku marrim ujë, ka tre gra dhe një plak. Të gjithë duken të lodhur, por flasin me zë të ulët, sikur të mos duan ta trembin njëri-tjetrin. Njëra grua më prek flokët:
— Ti je më i guximshmi këtu, djalosh. As që u trembe fare.
Unë qesh, por nuk u them se zemra ime është dridhur si një zog i vogël.
Me shishen plot, nisem për në shtëpi. Kur kthehem nëpër rrugicën e ngushtë, bie një rreze dielli përmes ndërtesave të djegura. Për një moment më duket sikur gjithçka është ndalur: arma, frika, bota.
Dhe aty, në atë rreze të vogël, unë harroj të kem frikë.
Kur hyj brenda, nëna më përqafon fort. Babai buzëqesh, por sytë i ka të lodhur.
— E bëre, — më thotë. — Je kthyer.
Dhe unë mendoj me vete:
Ndoshta një ditë do të kthehemi të gjithë. Jo vetëm unë, por edhe qyteti im. Ndoshta një ditë rruga s’do të ketë më snajperë, vetëm fëmijë që vrapojnë pa u fshehur.
*I huazuar nga profili ne facebook i z.Fadil Pushkolli
