Shkruan: Ali Hertica
Treni i militarizimit që është nisur me një shpejtësi marramendëse është i dënuar të dalë nga shinat. Ne duhet ta ndalojmë këtë evolucion sa më shpejt të jetë e mundur.Vendet evropiane po lëshojnë shuma të mëdha parash nga taksat për të rritur buxhetin e tyre ushtarak. Para që nuk mund të shkojnë për një politikë më sociale ose masa kundër ndryshimeve klimatike. Kjo po ndodh pa debat demokratik dhe në mes të një krize në të cilën njerëzit po vuajnë nga çmime marramendëse. Ky militarizim shoqërohet nga një ofensivë ideologjike për të përgatitur mendjet për luftë. Ndërkohë, të drejtat themelore dhe liritë demokratike janë nën presion pse është kaq e rëndësishme si udhëheqës, si menaxher, të dëgjosh ndjenjat e tua a duhet të marrësh vendime të rëndësishme bazuar vetëm në ndjenjat e tua? A nuk formojnë raportet, dokumentet e rëndësishme ose argumentet nga punonjësit dhe kolegët bazën në procesin e vendimmarrjes. Lidershipi shkatërrues: një shtëpi disi e çrregullt me shumë dhoma.
Lidershipi shkatërrues manifestohet në shumë mënyra, edhe në literaturën akademike. Në kërkime, lidershipi “abuziv” ka marrë vëmendjen më të madhe deri më sot. Është perceptimi i vartësve për shkallën në të cilën menaxherët angazhohen në shfaqje të vazhdueshme të sjelljes armiqësore verbale dhe joverbale, me përjashtim të kontaktit fizik. Por lidershipi “abuziv”, “i korruptuar”, “i devijuar” dhe “despotik” janë gjithashtu forma të lidershipit shkatërrues. Ashtu si edhe liderët “ngacmues”, “përjashtues”, “të pacivilizuar” ose “minues”, ofrojnë një përmbledhje jo të plotë të mbledhur së fundmi të formave të ndryshme të lidershipit shkatërrues në literaturën akademike (shih Tabelën 1). Megjithatë, mënyra se si këto stile lidhen me njëri-tjetrin, veçanërisht empirikisht, kërkon kërkime të mëtejshme.Kjo nuk e ndryshon faktin se sot koncepti ka një ndarje të pranuar në mënyrë të arsyeshme. Përkufizimi më i përdorur gjerësisht i lidershipit shkatërrues sot është: “sjellje e qëllimshme nga një udhëheqës që mund të dëmtojë ose synon të dëmtojë organizatën dhe/ose ndjekësit e udhëheqësit duke (a) inkurajuar ndjekësit të ndjekin qëllime që bien ndesh me interesat legjitime të organizatës dhe/ose (b) duke përdorur një stil udhëheqjeje që përdor metoda të dëmshme ndikimi ndaj ndjekësve, pavarësisht nga justifikimi për sjelljen
Për shumicën e autorëve, udhëheqja shkatërruese ka të bëjë gjithmonë me sjelljen e qëllimshme. Kjo përjashton udhëheqjen me qëllime të mira, por në fund të fundit joefektive ose jokompetente. Dhe sjellja mund të përqendrohet në dy gjëra: minimin e organizatës dhe/ose minimin e punonjësve. këto dy dimensione themelore për të arritur në fund të fundit në tre forma kryesore të sjelljes shkatërruese të udhëheqjes.Dimensioni i parë përshkruan sjelljen e udhëheqjes që varion nga sjellja anti-punonjës deri te sjellja pro-punonjës. Sjellja anti-punonjëse është sjellje që minon ose saboton motivimin, mirëqenien ose kënaqësinë në punë të vartësve dhe mund të përfshijë sjellje të tilla si ngacmimi, frikësimi ose forma të tjera të vrazhdësisë dhe keqtrajtimit të punonjësve. Sjellja pro-punonjëse, nga ana tjetër, është sjellje që nxit motivimin, mirëqenien dhe kënaqësinë e tyre në punë, duke përfshirë kujdesin dhe mbështetjen e punonjësve (p.sh., dëgjimi i tyre, kushtimi i vëmendjes ndaj marrëdhënieve shoqërore midis punonjësve, dhënia e komplimenteve kur është e nevojshme dhe shfaqja e vlerësimit dhe respektit).
Dimensioni i dytë përshkruan sjelljen e orientuar drejt organizatës, duke filluar nga sjellja anti-organizative deri te sjellja pro-organizative. Sjellja anti-organizative shkel interesat legjitime të organizatës duke punuar qëllimisht (ose duke bërë që dikush të punojë) drejt qëllimeve që janë në kundërshtim me ato të organizatës, duke sabotuar realizimin e qëllimeve të organizatës ose duke u angazhuar në forma të tjera të korrupsionit, siç është nxitja e punonjësve për të vjedhur materiale, para ose kohë nga organizata. Sjellja pro-organizative përfshin punën për të arritur qëllimet e organizatës, vendosjen e qëllimeve të qarta dhe të padiskutueshme, marrjen ose mbështetjen e vendimeve strategjike dhe zbatimin e ndryshimeve organizative.Sot, shumë vëmendje mediatike i kushtohet sjelljes së udhëheqësve që kalojnë kufijtë, e cila është sjellje anti-punonjës, por ndonjëherë kombinohet me sjellje pro-organizative. Ky kombinim quhet lidership ‘tiranik’ dhe në fakt nuk është aq i zakonshëm (akuzua për shfaqjen e kësaj sjelljeje pas skenave të emisionit Kombinimi i kundërt, sjellja pro-punonjës dhe sjellja anti-organizative zakonisht merr më pak vëmendje mediatike, por është gjithashtu më pak i hulumtuar në botën akademike. Dhe kjo ndërsa duket se ndodh disi më shpesh, edhe në nivel ndërkulturor .Kjo formë e lidershipit shkatërrues njihet nën etiketën ‘udhëheqës mbështetës-jobesnikë’ . Udhëheqës të tillë u japin punonjësve të tyre më shumë përfitime sesa u takojnë, dhe kjo në kurriz të organizatës. Për shembull, ata i lejojnë ata të marrin materiale nga organizata, i lënë produktet të mbledhin pluhur në mënyrë që punonjësit t’i blejnë më lirë ose ata inkurajojnë përtacinë dhe mungesat në punë. Ndonjëherë kjo ndodh më në mënyrë më të fshehtë duke i bërë qëllimisht punonjësit e tyre të punojnë mbi qëllime të tjera bazuar në një “vizion” ose “strategji” të ndryshme. Shumë borde drejtorësh me siguri do të njohin situata me organe pjesëmarrëse në proceset e ndryshimit në këtë. Ose ka të bëjë, për shembull, me një këshill pune.
