Xheladin Murati
Parënëaspektinshoqëroredukatën, shkenca e pedagogjisëkaarriturnëpërfundimetëshumta, tëcilat e mbështetinedukatënsifaktor i rëndësishëm social, sifaktorqëreflektonqenësishtnëqeniennjerëzore, dhenëkëtëkontekst e favorizonsifenomendhekategoritëpandashmetëjetësnjerëzore.Këtë e mbështetsinëargumenteteorike, ashtuedhenëpërvojënpraktiketëgrumbulluarnëjetë.Por, siçvërejm, edukatamungon, ajonukështënënivelin e dikurshëm.Shtrohetpyetja: A mungojnëedukatorët?Mendoj se edukatorëkamjaft.Poredukataduhettëkanalizohetnëpërmeskëshillave e tëkonkretizohetjonëformën e moralizimeve, por duke e aftësuarnxënësin ,individinpëratëqëduhettëbëjëdhesiduhet ta bëjë.
1.Premisat. Përtëtrajtuarprobleminnëfjalëkamparashtruarpremisatvijuese:
1. Nërealizimin e edukatësnukkaalternativë, dimensionimi i sajështë i domosdoshëmnëshoqëri.
2. Edukatareflektonnëparaqitjen e sasisësëenergjisëfizike, shpirtërore, intelektualedheemocionaletëindividit.
3.Modeltëedukimit ideal nukka, portëpërpiqemidrejtsaj,dhe
4. Si ështëshprehurdikur e sishprehet sot edukata?
2.Qasjetdheaspektet. Edukataaktualishtështëparaudhëkryqit, nëprocestëtransformimitnëatë modern, porështë e përballuredhe me shumësfida. Nganjëanëjanëlëvizjetglobaledhendryshimetshoqërore, ndërsangaanatjetërkonkurrencadheteknologjia e bëjnëatëmëndryshe. Nëkëtëkontekst, pedagogjiarekomandonqëedukatorëttëndjekintendencat e rejapërtëarrituredukimbashkëkohor, duke i orientuargradualishtngaedukimitradicionalnëedukim modern.
Vitevetëfunditështëkonstatuar se vlera e edukatësshpesh here nukështënënivelin e duhur, madje as e favorshmeashtusiçpritet, sijemimësuar.Prandajështë e nevojshmeqëprocesi i edukimittëridizajnohetdhetëplotësohet me përmbajtjetërejaedukative.Kështuedukimimundtëbëhetfaktorzhvillimidhekohezioni social.
Edukataduket se mungonnëshoqëri, nëshkollë, nëfamilje.Sfida do jetëtejkalimi iperceptimit se edukatamungon. Shqetësimi itëgjithëveështëpseedukatamungon?Nukkemivallëedukator?Kambindjen se mungesa e edukatësështërezultat i mëshumëfaktorëve.Duhettihapimrrugëmendimittëridheedukatënguximshëm ta trajtojmënëvazhdën e strukturimittërishoqëror. Nukmundtëvihennëjetëdëshirat e miranërrethanatëreja.Edukatakanevojëpërnjëkonceptimtëri e modern, me qasjetëreja e tëpërshtatura me kohën. Nëkëtëkontekst, edukatorëve u takondetyradhenderitëzhvillojnëedukimbashkëkohor.
Ndryshimetdhekohashtronparaedukatorëvedheorganizimittëedukimitnevojënjetiketëpërballimittësfidavedhekontradiktavenëedukimin e brezittëri.
Shqetësimi itëgjithëveështë, se edukataështënëgjendjedeficitare.Fati isajpedagogjik e shoqëror do tëvaret se sashpejt do tëmundtërikthehetnërrugën e rritjessësaj, nëkthimin e sajnëinstitucionearsimoredheedukative e sociale. Rreziqetngamospërfillja e sajnukjanëtëpapërfillshme, pasimungesa e sajreflektonnëçdo vend. Gjithashtunevojitenreformatëmirëfillta, reformatëthellapedagogjikepërtëtrajtuardeficitinedukativnëshoqëri.
Pavarësisht se shoqëria, familja, shkollajanëngarkuar me problemetëmëdha, edukataduhettëjetë e pranishme, ajoluanrolin e qëndrueshmërisëdheelasticitetin e veprimit.Edukatanukka as karakter populist as karakterpërçarës, ajounifikonsjelljet.
Edukatagjithnjëkaefektedheajonukkaafatskadimi.Opsioni i vetëm i edukatësështëndërtimi i perspektivëssënjeriut, ndërtimi i vleravetëqëndrueshme, formimin e vleravepozitive, vleravetëmirëfillta humane.Këtokërkojnëqëedukatorëtduhettëjenëtëedukuarpërtëedukuar.
Edukataështëbërëfenomen ipasigurt, kërkonorientim, jovetëmnëfamilje e nëshkollë, pornëçdoskajtëshoqërisë, praedhenëmesintonë.Dhënia e njëhapësiremëtëmadheedukimitnëshkollë, nëfamilje, nëshoqërisjellnjëpërmirësimtëmekanizmavejetësordhenjëaftësimëtë mire vendimmarrësenëkrijimin e raportevemesnjerëzve.
Ndryshengasistemiikaluar (monist apototalitar) nëshoqërinëdemokratikeedukatadheorganizimiisajduhettëndjekinlogjikën e zhvillimevedemokratike, pluralistenëpërputhje me kohëndhezhvillimet e përgjithshmenëradhëtë pare me ndryshimeglobale.
Thënëshkurtë:Edukatakaforcëkohezioni, familja, shoqëria, shkolla, atofunksionojnë mire kurkanjerëztëedukuar mire. Po tani?Edukatamungon, joqëmungonnëshkollëapoafamiljepornëçdokëndtëshoqërisë. Njerëzitshprehin pro edukatës, edukatakanevojëpëredukatorë.Dhemadjekërkojnëedukimtë mire.Kërkojnëkomunikimedukativmesnjerëzve, mesnjeri-tjetritnëshoqëri.
Porsizhvillohengjërattani, edukataështëlargnevojavedherealitetit, Kjo do tëthotë se duhettëzbresimnëterrenin e edukimit, tinjohimkufijt e edukimit.Mesazhetqësjellajodhemisioninqëkryen i takojnëkrahutentuziast.
Përveçpëtmbajtjevetëarsimit, tëlibraveedukatavaretedhengapërmbajtjetqëofronteknologjia e informacionitsidhengavendikultivohetajo. Prandajajonukështëe lehtënëkohëndinamikedhetëteknologjisëmasive, madjenëkohën e individualizimittëtepruarkjotheksohetmëshumë. Duhettëhapimveshëtdhesytë, mendjen ta drejtojmëteedukimi i gjeneratave, ibrezittëri.Duhetpunuarshumëpërtërifituaredukatën.Në fund tëfunditbëhetfjalëpërnjëfnomenshumëtërëndësishëmsiçështëedukata, e cilakërkonedukatortëmirëfilltë. Prandajtëfillojmësamë pare përngritjen e edukatës. Endeedukatanukështë e humbur.Mungesa e sajduhettëmerretseriozisht.
3.Përfundim. Ngasathamëmëlartë del tëkonkludoj se përtërealizuaredukimin e suksesshëmduhetpasurnjëobjektivtëqartë, përndryshenukmundtërealizohetqëllimi. Kështugjithëedukatorët (prind, mësues) duhettëjapindiçkamëshumëngavetja.
