Kryeministri bullgar, Rosen Zhelazkov, deklaroi se Bullgaria nuk do të tërhiqet nga kërkesa që Republika e Maqedonisë së Veriut të zbatojë ndryshimet kushtetuese të dakorduara si parakusht për fillimin e negociatave për anëtarësim në Bashkimin Evropian. Ai e theksoi këtë në programin e BNR-së “Java 150”, duke iu përgjigjur pyetjes nëse Sofja do të bënte një gjest duke tërhequr kushtin e saj, raporton Bulevard, përcjell Portalb.mk.
“Parlamenti bullgar nuk vendos kushte të ndryshme, ne këmbëngulim në respektimin e parakushteve të dakorduara”, tha Zheljazkov. Ai shtoi se nuk ka marrëdhënie dypalëshe të pazgjidhura me Maqedoninë e Veriut, por përkundrazi Marrëveshjen e Fqinjësisë së Mirë dhe një protokoll të nënshkruar për të, dhe e quajti sfidimin e protokollit para Gjykatës Kushtetuese të RMV-së pjesë të “koreografisë politike të brendshme” në Shkup.
Kryeministri theksoi se Bullgaria po ndjek linjën e Këshillit Evropian, duke kërkuar përfshirjen e ndryshimeve kushtetuese dhe respektimin e të gjitha dispozitave të protokollit të vitit 2022. “Nëse autoritetet në Shkup duan të jenë pjesë e BE-së, ato duhet të ndjekin këtë rrugë”, theksoi Zheljazkov.
I pyetur për një protokoll të ri të mundshëm dypalësh si garanci se nuk do të ketë pengesa të mëtejshme, kryeministri bullgar theksoi se nuk kishte garanci më të madhe se vendimi unanim i Kuvendi Kombëtar i Bullgarisë dhe se Sofja do të mbante qëndrimin e saj parimor pa ndryshime të mëtejshme.
Gjykata Kushtetuese vendos për protokollin
Protokolli aktualisht është duke u proceduar nga Gjykata Kushtetuese, e cila në muajin gusht vendosi të hapë një çështje dhe të vendosë nëse është apo jo në kundërshtim me Kushtetutën.
Para gjykatës një palë e kundërshtoi faktin se ai nuk ishte ratifikuar nga Parlamenti, “duke prodhuar efekte të dëmshme në çështjet e identitetit për popullin, gjuhën dhe shtetin maqedonas”. Ende nuk ka një vendim nga Gjykata Kushtetuese.
Bujar Osmani, si ministër i punëve të jashtme pas nënshkrimit në vitin 2022, pretendonte se bëhet fjalë për një protokoll të bazuar në reciprocitet. Në një konferencë për shtyp me gazetarët ai atëkohë tha se Protokolli “në thelbin e tij juridik është procesverbali i një takimi”, i cili përmban një agjendë, një përmbledhje të dialogut politik, takimeve dhe aktiviteteve, pastaj një përmbledhje të bashkëpunimit sektorial dhe grupeve të punës ndërresoriale, si dhe pesë tema mbi të cilat të dy vendet duhet të marrin masa.
Pesë temat kanë të bëjnë me historinë, mbështetjen për integrimin në BE, gjuhën e urrejtjes, pretendimet territoriale dhe rehabilitimin e viktimave të represionit nga regjimi komunist.
Maqedonia e Veriut mbetet e ngujuar në rrugëtimin drejt BE-së, shkaku i kontestit me Bullgarinë fqinje. RMV duhet t’i bëjë ndryshimet kushtetuese për të vazhduar rrugën drejt BE-së. Ndryshimi kushtetutës përfshin shtimin e bullgarëve dhe etnive tjera në Kushtetutë. Ndryshimi kërkon shumicë prej dy të tretash dhe negociatat me BE-në nuk do të fillojnë derisa të bëhen këto ndryshime. Në fund të muajit tetor, presidentja Gordana Siljanovska – Davkova deklaroi se marrëveshja me Bullgarinë nuk përmban nen për ndryshimin e Kushtetutës.
Me kusht të ndryshimi të Kushtetutës, Maqedonia e Veriut më 19 korrik të vitit 2022 i filloi bisedimet qasëse me BE-në me mbajtjen e konferencës së parë ndërqeveritare, pas miratimit të propozimit francez të cilin Maqedonia e Veriut e miratoi më 16 korrik 2022. Propozimi atë kohë u votua në parlament pa pjesëmarrjen e opozitës së atëhershme e cila tani është në pushtet.
