Ndërsa tensionet midis fuqive botërore thellohen, udhëheqësit evropianë dhe opinioni janë gjithnjë e më të interesuar për sisteme ushtarake të reja dhe me teknologji të lartë – duke përfshirë nëndetëset me energji bërthamore, shkruan euronews.
Një nëndetëse bërthamore është një teknologji e ndjeshme që aktualisht përdoret vetëm nga gjashtë vende: Franca, Mbretëria e Bashkuar, Shtetet e Bashkuara, Rusia, Kina dhe India, transmeton Telegrafi.
Por kohët e fundit ato kanë tërhequr më shumë vëmendje. Javën e kaluar, forcat ushtarake franceze hapën zjarr ndaj dronëve të paidentifikuar që fluturuan mbi një strukturë nëndetësesh bërthamore në Bretanjë.
Dhe në nëntor, qeveria amerikane tha se do të mbështeste Korenë e Jugut në ndërtimin e nëndetëseve bërthamore për t’iu kundërvënë Koresë së Veriut – një ndryshim i rëndësishëm në politikë, duke pasur parasysh se Uashingtoni shmangu përhapjen e teknologjisë së shtytjes bërthamore detare për dekada.
SHBA-të kanë kufizuar prej kohësh transferimin e teknologjisë së shtytjes bërthamore në Mbretërinë e Bashkuar, të cilës i kanë ofruar ndihmë që nga viti 1958. Ajo u hap për Australinë në vitin 2021.
Muajin e kaluar, Rusia gjithashtu vendosi një klasë të re nëndetësesh bërthamore të quajtur Khabarovsk.
Çfarë janë nëndetëset bërthamore?
Termi nëndetëse bërthamore mund t’i referohet ose një nëndetëseje që fuqizohet nga një reaktor bërthamor ose një nëndetëseje që mbart koka bërthamore, pavarësisht se si fuqizohet.
Ky kuptim i dyfishtë shpesh përdoret lirshëm dhe mund të çojë në konfuzion.
Nëndetëset me energji bërthamore përdorin nxehtësinë nga një reaktor në bord për të gjeneruar avull dhe për të rrotulluar turbinat e tyre, duke u dhënë atyre një qëndrueshmëri të jashtëzakonshme.
Ato mund të qëndrojnë nën ujë për muaj të tërë dhe duhet të dalin në sipërfaqe vetëm për furnizim me ushqim dhe ujë për ekuipazhet e tyre, gjë që i bën ato shumë më të vështira për t’u zbuluar.
“Të kesh këtë sasi të madhe energjie për një kohë të gjatë është çelësi që ato të jenë të rëndësishme për vendet që kanë nëndetëse me energji bërthamore”, tha për Euronews, Hans Liwång, profesor në shkencën e sistemeve për mbrojtje dhe siguri në Universitetin suedez të Mbrojtjes.
Përkundrazi, një nëndetëse e armatosur me armë bërthamore nuk ka pse të jetë me energji bërthamore.
Mund të jetë një anije konvencionale me naftë-elektrike që mbart raketa bërthamore. Një platformë e armatosur me armë bërthamore mund të jetë gjithashtu me energji bërthamore, siç është rasti me nëndetëset e klasit Le Triomphant të Francës.
Liwång tha gjithashtu se “duhet të supozojmë se [Khabarovsk i Rusisë] mund të mbajë armë bërthamore”.
A ka nevojë Evropa për më shumë nëndetëse me energji bërthamore mes agresionit rus?
Ndërsa nëndetëset me energji bërthamore mund të jenë të fuqishme në misione të fshehta dhe mbikëqyrje, ato mund të mos jenë të përshtatshme për llojet e konflikteve me të cilat po përballet Evropa sot, sipas Liwång.
Kur merret në konsideratë lufta në Ukrainë, për shembull, fushëbetejat më kritike për Evropën dhe aleatët e NATO-s janë toka dhe deti, të cilat zakonisht janë “më të cekëta dhe më afër bregut”, tha Liwång.
