Presidenti amerikan, Donald Trump, tha se aleatët evropianë duhet të ndalin menjëherë blerjen e naftës nga Rusia dhe akuzoi Kinën dhe Indinë se po financojnë luftën e Moskës kundër Ukrainës përmes blerjeve të produkteve ruse.
Duke folur para udhëheqësve botërorë në hapje të Asamblesë së Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara më 23 shtator, Trump tha se gjatë mandatit të tij presidencial u ka dhënë fund shtatë konflikteve – në mesin e tyre ka përmendur edhe Kosovën dhe Serbinë. Trump muajve të fundit ka deklaruar disa herë se ka parandaluar një përshkallëzim mes Kosovës dhe Serbisë.
Ndërkaq duke folur për luftën në Ukrainë, Trump, i cili do të takohet me presidentin ukrainas, Volodymyr Zelensky, më vonë gjatë ditës, tha se ai mund të vendosë sanksione ndaj Rusisë për të ndalur luftimet, por pa veprime të ngjashme nga Evropa “ne të gjithë po humbasim shumë kohë”.
“Në rast se Rusia nuk është e gatshme të arrijë një marrëveshje për t’i dhënë fund luftës, atëherë SHBA-ja është e përgatitur që të vendosë një rund të tarifave shumë të fuqishme që do të ndalnin gjakderdhjen, besoj shumë shpejt”, tha ai gjatë takimit të përvitshëm në Nju Jork.
“Por, që këto tarifa të jenë efektive, shtetet evropiane… do të duhet të na bashkohen duke vendosur masa të njëjta… Evropa duhet të bëjë më shumë”.
Sanksionet, së bashku me garancitë e sigurisë në rast të një marrëveshje të paqes mes Kievit dhe Moskës janë çështjet për të cilat Zelensky shpreson që të marrë mbështetje nga Shtëpia e Bardhë gjatë takimit me Trumpin.
Zelensky, i cili do t’i adresohet Asamblesë më 24 shtator, po ashtu pritet të marrë pjesë në mbledhjen e Këshillit të Sigurimit të OKB-së për luftën në Ukrainë më 23 shtator.
Zelensky dëshiron që të shmangë dy situata: mundësinë që Trumpi t’i bëjë presion atij për lëshime të mëdha me Rusinë apo t’ia vë një pjesë të madhe të fajit Ukrainës për mungesën e përparimit drejt një marrëveshje të paqes, pas më shumë se tre vjetësh të pushtimit rus të Ukrainës.
Një gjë e tillë ndodhi në shkurt, kur Trump e quajti Zelenskyn “diktator” dhe e fajësoi atë për luftën, dhe më pas u përplas me të gjatë takimit në Zyrën Ovale.
Me udhëheqësit evropianë të pranishëm, takimi Trump-Zelensky në gusht shkoi shumë më mirë. Por, ky takim u mbajt pasi Trump u takua me presidentin rus, Vladimir Putin, në Alaskë dhe pas tërheqjes nga përpjekjet për arritjen e një armëpushimi – një gjë që Ukraina e dëshiron, por që është refuzuar nga Rusia – dhe në vend të kësaj tha se të dyja palët duhet të synojnë të arrijnë një marrëveshje të paqes.
Takimet e gushtit dhanë shpresë se lëvizja drejt paqes mund të nisë, me Trumpin që foli për mundësinë e një takimi ballë për ballë mes Zelenskyt dhe Putinit dhe një takimi trepalësh në të cilin ai tha se do të mund të shtyhej përpara qëllimi për t’i dhënë fund luftës më të madhe në Evropë që nga viti 1945.
Por, Kremlini shpejt e refuzoi mundësinë e një takimi Putin-Zelensky në një vend tjetër përveç Moskës, kërkesë e papranueshme për Ukrainën.
Në javët e fundit nuk ka pasur ndonjë përparim drejt paqes, por gjatë kësaj periudhe Rusia ka shtyrë përpara në vijat e frontit, ka sulmuar civilët në Ukrainë me bombardime masive dhe ka sfiduar NATO-n me inkursione dronësh dhe avionësh luftarakë.
“Putin nuk ka shfaqur interes për të negociuar për përfundimin e luftës, por ka insistuar në kushtet e tij që janë totalisht joreale”, tha Lawrence Freedman, analist dhe profesor i studimeve të luftës në Kolegjin Kings të Londrës.
Përderisa mbështetja e garancive të sigurisë nga SHBA-ja kërkohet me ngulm nga Ukraina në rast të një marrëveshjeje për përfundimin e luftës, mungesa e përparimit drejt paqes bën perspektivën e sanksioneve më të ashpra të SHBA-së ndaj Rusisë një çështje të menjëhershme për Kievin.
Trump ka shprehur gjithnjë e më shumë zemërim me qëndrimin e Rusisë dhe disa herë ka thënë se mund ta godasë Moskën me sanksione të reja, përfshirë masa dytësore që do të shënjestronin shtete dhe kompani që blejnë energji ruse apo i dërgojnë Rusisë teknologji që mund ta përdorë në luftën në Ukrainë. Grupe të ligjvënësve amerikanë nga dy partitë kanë propozuar në Kongres po ashtu një projektligj për sanksione ndaj Rusisë.
Më 7 shtator, Trump u pyet nëse është i gatshëm të kalojë në “fazën e dytë të sanksioneve” dhe ai tha se po. Ndërkaq, më 18 shtator ai tha se Putin “më ka zhgënjyer me të vërtet”.
Më 13 shtator, ai kushtëzoi vendosjen e sanksioneve me masa të ngjashme nga aleatët duke thënë se do të ishte “gati për vendosjen e sanksioneve të mëdha ndaj Rusisë kur të gjitha shtetet e NATO-s të pajtohen dhe të bëjnë të njëjtën gjë, kur të gjitha vendet e NATO-s të ndalin blerjen e naftës nga Rusia. Trump tha po ashtu se NATO duhet të vendosë tarifë prej 50 deri në 100 për qind ndaj importeve kineze.
Përveç rritjes së tarifave mbi importet indiane për 25 për qind për shkak të blerjes së naftës ruse, Trump deri më tani ka shmangur vendosjen e masave të reja ndëshkuese ndaj Rusisë dhe partnerëve të saj tregtarë. Megjithatë, ai disa herë ka shprehur shqetësimin se vendosja e sanksioneve të reja do të mund të pengonte përpjekjet e tij për ta sjellë Putinin në tryezën e negociatave./REL
