Shkruan: Xheladin Murati
Në qasjen e re reformuese të arsimit fillor, si projekt madhor i ministres së arsimit Carovska po shfaqen të çara. E nisur në 100-ditshin e qeverisë Zaev-2 si projekt i rëndësishëm i politikës arsimore të ministres, ajo që në fillim nuk u mirëprit mirë nga mësuesit, prindërit, nxënësit dhe disa institucione me relevancë.Qëllimi i saj është të bëjë ndryshime në shkollë e arsim, që gjithsesi është për t’u përshëndetur.Carovska dëshiron të bëhet zë i fuqishëm në arsim, por kjo si duket ndikon keq për të mësuar.Që nga nisma e reformës qëndrimi ndaj ministres është përkeqësuar dhe ashpërsuar veçanërisht nga një pjesë e prindërve, ekspertëve dhe nxënësve.
1.Premisat
1.Reforma arsimore përfshi edhe digjitalizimin e librave shkollor duhet të jenë një aspekt i bashkëveprimit të vetë ministres dhe të protagonistëve arsimor.
2.Forca e detyrimit të reformës është e rrezikshme, madje edhe dështuese.
3.Reformat duhet të sjellin rregulla, parime dhe përmbajtje bashkëkohore jo pakënaqësi, rezistencë, protesta e referendum.
2.Qasje dhe aspekte
Megjithatë projekti për reformën e arsimit fillor vazhdon të mbetet një temë e nxehtë. Është vështirë për të zbuluar një prapaskenë të bujshme në lidhje me krijimin e këtij koncepti reformues, projekt i cili poduket se do të dështojë që në start.
Qeveria është inkurajuar nga riorientimi i arsimit që Carovska e promovon dhe propozon. Me këtë projekt ajo niset nga një logjikë se ajo fillon me reforma në arsim, sikur deri tani nuk ka pas reforma e ndryshime.
Ata që shprehin pakënaqësinë me reformat e nisura përfshi edhe digjitalizimIn e teksteve shkollore dhe që propozojnë prapakthesën për ministren është si përputhje me interesat kombëtare.
Balancimi nga njëra anë, për të mbajtur arsimin të patrazuar dhe nga ana tjetër i nevojës për reformimin dhe ndryshimin e tij është kthyer në çelësin e sfidës politike.Të dyja palët flasën për vlera, cilësi dhe bashkëkohësim të arsimit e të shkollës, por për rrugë e qasje të ndryshme. Ata që kërkojnë pezullimin e reformës nuk janë kundër reformës, me argumentet e tyre janë për ndryshime, por se koncepti i Carovskës shkon në një drejtim, është i shpejtuar dhe i papërgatitur mire, madje nuk është në kohë të qëlluar.
Carovska me projektin e saj u nxit që ta kthej vëmendjen te reformat, jo gradualisht, por menjëherë, në mënyrë që të mbulonte paaftësinë e paraadrhësve të saj. Por kjo nuk e bën profitabile.
Në realitet, duhet të rimendohet i gjithë sistemi arsimor, në veçanti duhen debate për reformimin e sistemit të dijes. Mënyra e vetme për të shmangur mosmarrëveshjet të debatojnë Carovska me grupin që e përkrahin reformën dhe kundërshtarët e reformës. Aty të vendoset perpektiva arsimore.
Për mua është e rëndësishme të kuptohet fuqia, konkurrenca dhe inovacionet në arsim.
Çështja më e rëndësishme është se këto procese inicohen në kohë të pandemisë e cila e shkatërroi arsimin, ka shkaktuar rënien e vlerës së dijes dhe të cilësisë. Këtu bie ndesh entuziazmi për reforma dhe protestat e prindërve, nxënësve etj., të cilët shtrojnë shumë dilema për të rishikuar rastin e reformave të inicuara, porn ë këtë moment, kjo është thuajse e pamundur. Mjegulla për reformën do të mbetet.
Kundër këtij projekti reformues dhe digjitalizimit të librave shkollor, që nga nisma e kanë kundërshtuar si të paarsyeshëm, të shpejtuar dhe i cili krijon ndasi. Protestat e prindërve dhe kërkesa për referendum popullor për reformat në arsim janë çështje madhore, ato tregojnë se diçka nuk shkon si duhet.Pse kaq revoltë e madhe kundër digjitalizimit të librave shkollor? Kam mendimin dhe bindjen e thellë se digjitalizimi i librave,i programeve, i mësimdhënies do të ndodhë, kjo është e pashmangshme, por do të ndodh në një kohë tjetër ndoshta pas 10 vitesh. Kjo sepse e tërë jeta i nënshtrohet digjitalizimit dhe arsimi nuk do të bën përjashtime. Por duhet të shtrohet pyetja: sa e dëmshme është digjitaliimi për shëndetin mendor dhe fizik të fëmijëve? Mendoj se shëndeti duhet të jetë parësor.
Qëndrimi para kompjuterit ndikon keq në formimin e fëmijës, shkakton depresion, stres, agresivitet, varshmëri.Përdorimi i gjatë i kompjuterit e bën shkëputjen e fëmijëve nga realiteti, dezorganizon personalitetin dhe karakterin e tij.Përdorimi i gjerë i kompjuterit mundëson që fëmija, nxënësi të mbyllen në botën e vet dhe jo të jenë të hapur ndaj tjerëve. Qëndrimi gjatë në internet ndikon në përkeqësimin dhe dëmtimin e shëndetit mendor dhe fizik etj.Këtu e kam edhe porosinë time për inicuesit e reformës: Mundohuni që para çdo hapi të reflektoni pasojat në të ardhmen. Sepse reforma duhet të sjellë tone bashkëkohore dhe praktika për çdo momentsipas kushteve e rrethanave që kemi.
Ndërkaq, përkundër të gjithave ministrja qëndron e paluhatur në konceptin e propozuar.Por si duket se gjërat pas kuintave kanë ndodhur krejt ndryshe.
Ekspert të fushës, prind, nxënës po edhe institucione janë dakord se reforma në arsim duhen, por se kjo reformë separatiste nuk do të jetë e suksesshme për shkak të polarizimeve të skajshme.
Në këtë hallkë ka munguar konsultimi i gjerë i ekspertëve jashtë partive dhe politikës, ekspert të pavarur për arsyeshmërinë e reformës dhe kahen e saj.Arsimi dhe shkolla i nënshtrohet vetëm ligjësive pedagogjike, kërkesave didaktike-metodike të përmbushjes së misionit të vet dhe interesave shoqërore e individuale të nxënësve.Çdo përzierje tjetër politike është e dëmshme.Politizimi dhe partizimi i arsimit e pengojnë realizimin e misionit dhe funksionit të arsimit e të shkollës.
Unë sa e njoh fushën e arsimit, pavarësisht kësaj sprapsjeje që kërkohet, mendoj se ka munguar konsultimi dhe koordinimi. Kam bindjen se arsimi duhet të veproj pavarur nga politika dhe partitë, të aspiroj vlera e dije duke u fokusuar ekskluzivisht në linjat kryesore: arritje ndryshimesh nëpërmjet analizave paraprake krahasimtare. Ndryshimet duhet të ndodhin në përputhje me realitetin shoqëror.
Por shpresat që arsimi të bëhet më bashkëkohor dhe partner më i mirë i zhvillimit të shoqërisë nuk humbin.
Ekspertët dhe njohësit e mirë të arsimit duhet të luanin një rol krejtësisht ndryshe, pavarësisht se Carovska nuk pranon mendim tjetër, e vazhdon punën e saj, sikur është me e ditura dhe më kompetentja për reformat e inicuara.Unë besoj se bisedimet dhe debatet për këtë koncept të inicuar reformash ka nevojë për një konzorcium ekspertësh e këshilltarësh të profileve të ndryshme të udhëhequra nga ministria e arsimit.
Themelimi i këtij konzorciumi apo këshilli, duhet të bëhet në kuadër të reflektimit “Për arsim bashkëkohor dhe cilësor”, i cili paraqet një proces aktiv dhe të gjerë të konsultimit shoqëror e pedagogjik të bazuara në katër shtylla themelore: shëndeti i fëmijëve – xënësve,kurrikulat, metodologjinë e mësimdhënies dhe drejtimi e menaxhimi i arsimit.
Kam bindjen se pas projektit reformues qëndron kryeministri Zaev me qeverinë e tij, kurse Carovska është vetëm instrument, mbase kjo që ndodh me arsimin nuk është e arsyeshme.Sepse askush nuk është kundër reformave cilësore të cilat sjellin vlera të reja dhe bashkëkohësim të dijeve, por reforma kërkon studime, analiza të thella, përgatitje pa shpejtësi, konsultime të gjëra dhe fillim të pjesshëm në etapa të reformës.
Reformat e shpejtuara, të pastudiuara mire dhe mungesa e kushteve nëpër shkolla e familje për të bërë konkurrencë në dije do të paraqesën dështim serioz për aftësitë reformuese. Arsimi duhet të reformohet dhe ai vazhdimisht është në proces reformimi e ndryshimi.Ai duhet ta merr rugën e drejt për cilësi dhe bashkëkohësim në programe, përmbajtje, qasje metodologjike etj.nëse do vërtet që të bëhet konkurrues në tregun e dijes e të punës.
Nëse projekti nis të funksionon, mësuesit, nxënësit, prindërit dhe disa institucione do të shprehen se janë të zhgënjyer nga reforma.
3.Përfundim
Dimensionet pedagogjike të reformës arsimore janë në thelb të rolit të saj si një agjent i ndryshimeve pedagogjike e arsimore. Ky thelb bën që reforma të përmbush këtë rol në mënyrë të natyrshme, pa sforcuar dhe jo artificialisht, pa dhimbje sociale dhe pa kundërshtime nga prind, nxënës, mësues, ekspert, dhe ajo që është më e rëndësishme, duke pasur mbështetjen dhe konsensusin e të gjithë pjesëmarrësve në arsim. Reforma nuk duhet të imponohet si një faktor i jashtëm, si një rregullator në themel të të cilit qëndron forca, por si një element integral i arsimit, si një stimul i brendshëm, si vetëlëvizje dhe vetërregullim i arsimit.
