Liderët e NATO-s do të takohen në Vilnius më 11 dhe 12 korrik për të trajtuar një sërë çështjesh, duke nisur nga ndasitë lidhur me anëtarësimin e mundshëm të Ukrainës dhe pranimin e Suedisë, e deri te rritja e furnizimeve me municion dhe shqyrtimi i planeve të mbrojtjes pas shumë dekadash.
Ky do të jetë samiti i katërt i NATO-s që kur Rusia nisi pushtimin e Ukrainës, pasi samiti i parë ishte mbajtur virtualisht më 25 shkurt 2022, një ditë pasi Rusia nisi luftën. Dy samitet e tjera janë mbajtur në Bruksel dhe Madrid.
Takimet e shumta janë në kontrast me ritmin paraprak të samiteve vjetore të NATO-s dhe tregojnë se si lufta, që gjendet në pragun e aleancës, e ka sjellë NATO-n në fokus.
Masat e sigurisë në Vilnius do të jenë të larta, përderisa do të dislokohen tri njësi gjermane të mbrojtjes ajrore, Patriot, për të ofruar siguri gjatë mbajtjes së samitit.
Edhe avionë të tjerë luftarakë do të patrullojnë në qiellin e Lituanisë, shtet që gjendet midis enklavës ruse të Kaliningradit e Bjellorusisë dhe që një kohë të gjatë shihet si një pikë e brishtë në krahun lindor të NATO-s.
Në këtë tekst mund të mësoni se cilat do të jenë çështjet kryesore që do të diskutohen në Vilnius:
Samiti duket se do të dominohet nga ajo se si NATO-ja do ta definojë marrëdhënien e saj në të ardhmen me Ukrainën, pas thirrjeve të përsëritura nga presidenti Volodymyr Zelensky që Kievi të pranojë ftesë për t’iu bashkuar aleancës gjatë tubimit në Vilnius.
Sekretari i përgjithshëm i NATO-s, Jens Stoltenberg, e ka bërë të qartë se Kievi nuk do të bëhet anëtar për aq kohë sa lufta vazhdon dhe se në samitin në Vilnius, po ashtu, nuk do të ketë ftesë zyrtare për Ukrainën.
Megjithatë, aleatët janë të ndarë se sa shpejt Ukraina duhet të lejohet që t’i bashkohet aleancës pasi të ndalen luftimet.
Përderisa shtetet lindore evropiane kanë thënë se Kievit gjatë këtij samiti duhet t’i jepet një udhërrëfyes, Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania kanë shprehur drojën se një veprim i tillë mund ta dërgojë aleancën më afër një lufte me Rusinë.
Para takimit në Vilnius, më shumë shtete kanë mbështetur propozimin britanik për t’i lejuar Kievit që të anashkalojë programin e Planit të Veprimit për
Anëtarësim (MAP), i cili përmban kushtet politike, ekonomike dhe ushtarake që shtetet kandidate duhet të plotësojnë, e të cilat janë plotësuar nga shtetet e tjera lindore evropiane para se t’i bashkoheshin NATO-s.
Përderisa shtetet lindore evropiane kanë thënë se Kievit gjatë këtij samiti duhet t’i jepet një udhërrëfyes, Shtetet e Bashkuara dhe Gjermania kanë shprehur drojën se një veprim i tillë mund ta dërgojë aleancën më afër një lufte me Rusinë.
Para takimit në Vilnius, më shumë shtete kanë mbështetur propozimin britanik për t’i lejuar Kievit që të anashkalojë programin e Planit të Veprimit për
Anëtarësim (MAP), i cili përmban kushtet politike, ekonomike dhe ushtarake që shtetet kandidate duhet të plotësojnë, e të cilat janë plotësuar nga shtetet e tjera lindore evropiane para se t’i bashkoheshin NATO-s.
Me një lëvizje të tillë, aleanca do të mund të adresonte kërkesat që shkojnë përtej deklaratës të samitit të Bukureshtit të vitit 2008, ku thuhej se Ukraina në të ardhmen do të bëhej anëtare, por Kievit nuk iu ofrua një ftesë zyrtare e as afate kohore për anëtarësimin e mundshëm.
NATO ka të ngjarë që të gjejë një formulim më të fuqishëm sesa më 2008 për të theksuar se Kievi ka perspektivë për t’iu bashkuar aleancës.
Liderët mund të pajtohen për një formulim sikurse “vendi i Ukrainës është në NATO”, formulim ky që është i ngjashëm me deklaratat që Stoltenberg bëri gjatë vizitës në Kiev në prill. Po ashtu, liderët mund të vendosin të shkruajnë në deklaratë se “siguria transatlantike do të jetë e pakompletuar pa Ukrainën”.
