Analisti amerikan për Ballkanin, Daniel Serwer ka reaguar ndaj raportit të nxjerrë nga kolegu dhe Instituti i tij i Politikës së Jashtme, Ed Joseph lidhur me Ballkanin.
Përmes një shkrimi të publikuar në peacefare.net, ai ka thënë se nuk ka qenë pjesë e këtij grupi të studiuesve dhe ka dhënë kritika për disa nga pikat, përcjell Bota sot.
“Kolegu im në SAIS dhe Instituti i tij i Politikës së Jashtme, Ed Joseph, ka organizuar një grup të pazakontë për të hartuar strategji se si të merret me paqëndrueshmërinë në rritje në Ballkan. Stagnimi rajonal për shkak të qëndrueshmërisë së BE-së si dhe ndërhyrjes ruse dhe kineze kërcënon më shumë se dy dekada përparim. Grupi përfshin studiues me origjinë nga Serbia dhe Kosova, si dhe nga shtetet jonjohëse të BE-së, Rumania, Sllovakia dhe Spanja. Unë nuk kam qenë i përfshirë në përgatitjen e raportit të tyre dhe nuk kam ditur për të derisa u publikua. Unë do të ofroj një kritikë të gjerë për disa nga pikat e saj më të spikatura”, ka shkruar ai.
Në raportin “Nga kriza në konvergjencë – Strategjia për të luftuar paqëndrueshmërinë në Ballkan në burimin e saj” nga Shkolla e Studimeve Ndërkombëtare të Avancuara të Universitetit Johns Hopkins dhe Qendra Wilson tregohet se si duhet bindur shtetet mosnjohëse që ta njohin Kosovën dhe se si irredentizmi po e rrezikon Ballkanin.
Serwer përmes këtij shkrimi ka thënë se Beogradi ëndërron formimin e një shtëpie serbe që nënkupton Serbinë e Madhe, ndërsa që kryeministri i Kosovës dhe Shqipërisë janë për një Shqipëri të Madhe.
“Raporti ka të drejtë të vë theksin në bindjen e jo-njohësve që të njohin Kosovën, duke respektuar vështirësitë e procesit. Kjo është pjesa qendrore e asaj që ata e quajnë një strategji “konvergjence”. Ata gjithashtu kanë të drejtë të tregojnë Greqinë si më të mundshmet nga jo-njohësit për të bërë gjënë e duhur. Pra, është për të ardhur keq që raporti nuk përfshin një autor grek. Thënë kështu, sigurisht që qasja inkurajuese që ata sugjerojnë është e preferueshme sesa ajo ndëshkuese. Një nga arsyet e urgjencës në lidhje me njohjen është kërcënimi në rritje i irredentizmit. Beogradi po ëndërron për një “shtëpi serbe” që përfshin pjesët e banuara me serbë të Kosovës, Malit të Zi dhe Bosnjë-Hercegovinës. Kjo ide nuk dallohet nga Serbia e Madhe. Ky ishte qëllimi i Sllobodan Millosheviçit për të shkuar në luftë në Kroaci dhe Bosnje. (Kosova dhe Mali i Zi ishin tashmë nën sundimin serb në atë kohë.) Disa në Tiranë dhe Prishtinë, përfshirë kryeministrat aktualë, pëlqejnë idenë e Shqipërisë së Madhe, e cila përjashtohet në kushtetutën e Kosovës”, ka shkruar tutje analisti.
Profesori ka shtuar se Uashingtoni vendos sanksione ndaj atyre që bëjnë veprime në këtë drejtim dhe jo për mendimet e tyre.
“Këto ambicie territoriale të motivuara etnikisht janë, siç sugjeron raporti, një shkak kryesor i paqëndrueshmërisë në Ballkan. Por autorët bëjnë gabim duke sugjeruar që SHBA të sanksionojë ligjërisht paladinët e tyre. Ky propozim po tërheq shumë vëmendjen e shtypit në rajon, por nuk do të ndodhë. Uashingtoni nuk vendos sanksione ligjore për opinione, por për veprime. Zyrtarët amerikanë mund të kufizojnë aksesin dhe madje edhe vizat për zyrtarët e huaj që thonë gjëra që Uashingtoni i konsideron si destabilizuese. Por keqbërësit do të duhet të futin legjislacionin, të organizojnë dhe armatosin paraushtarakët, ose të ndërmarrin ndonjë veprim tjetër të prekshëm për të shkaktuar asete të ngrira ose sanksione të tjera ligjore”, ka theksuar Serwer.
Por, sipas tij ky nuk është gabimi më i madh i raportit.
“Ai argumenton se njohja dhe anëtarësimi eventual i Kosovës në NATO do të ndryshojë “llogaritjen strategjike” të Beogradit, do ta stimulojë Serbinë të pranojë rendin perëndimor për Ballkanin dhe do të frenojë Rusinë. Unë dyshoj në këto propozime. Beogradi pretendon se është “neutral”, por në fakt po riarmatoset përtej çdo nevoje për t’u përballur me kërcënimet reale ushtarake. Edhe Serbia po shkon drejt autokracisë së brendshme. Politika e saj është zhvendosur përfundimisht drejt nacionalizmit virulent etnik. Opozita e saj demokratike është duke u zhdukur. Mediat e saj nuk janë të lira. Edhe amendamentet kushtetuese të miratuara fundjavën e kaluar janë vetëm një hap i parë drejt një gjyqësori të pavarur, nëse zbatohet me mirëbesim”, ka vlerësuar analisti.
Sipas tij, ndërhyrjen ushtarake serb mund ta parandalojë njohja e Kosovës dhe përparimi i saj drejt NATO-s, për çka Rusia do ta ndihmojë Serbinë kundër kësaj.
“Njohja e Kosovës dhe përparimi i saj drejt NATO-s ka të ngjarë të parandalojë çdo ndërhyrje ushtarake serbe. Por kjo do ta stimulojë edhe më tej Serbinë në drejtime të gabuara. Politikanët nacionalistë etnikë do të përfitojnë. Moska do të jetë e gatshme dhe e gatshme të armatosë Beogradin kundër NATO-s. Rusia madje mund të mbështetet në bllokimin e anëtarësimit të Kosovës në OKB nëse Serbia do të pajtohej disi me të. Presidenti Putin do të ketë një çmim në mendje – në Gjeorgji, Moldavi apo Ukrainë – përpara se të dorëzojë atutën e tij”, ka thënë Daniel Serwer, përcjell Bota sot.
Ai ka thënë se NATO duhet ta pranojë Kosovën jo më vonë se në vitin 2027, duke shtuar se rajoni do të ndahet pasi kështu do Moska dhe Beogradi dhe pyetja e vetme është se ku do të vizatohen vijat.
“Më lejoni të jem i qartë: më pëlqen ideja për të punuar shumë për njohjen nga jo-njohësit e BE-së, veçanërisht të katër që janë anëtarë të NATO-s. Aleanca duhet të përgatitet për pranimin e Kosovës jo më vonë se përfundimi i ushtrisë së saj, i planifikuar për në vitin 2027. Por nocioni se njohja ose anëtarësimi në NATO do të zhbëjë disi zhvendosjen e brendshme dhe ndërkombëtare të Serbisë në drejtime të gabuara, është imagjinar. Evropa “e tërë dhe e lirë” është një shkronjë e vdekur për momentin. Kështu është edhe Ballkani “i plotë dhe i lirë”. Rajoni do të ndahet sepse kështu e duan Moska dhe Beogradi. Pyetja e vetme është se ku do të vizatohen linjat”, ka deklaruar profesori amerikan./BS/
