Presidenti i Kosovës, Hashim Thaçi, ritheksoi të hënën se vendi ka nevojë për një qeveri të stabilitetit, unitetit dhe të jetë gjithëpërfshirëse.
Ai i bëri këto komente nëpërmjet një komunikate pas takimit me diplomatët e pesë vendeve kryesore perëndimore dhe shefen e zyrës së Bashkimit Evropian në Prishtinë me të cilët, siç thuhet, i informoi për hapat që do t’i ndërmarrë pas shkarkimit të qeverisë së Kosovës javën e kaluar.
Në komunikatë ai citohet të ketë thënë se do të marrë hapa gjithnjë në përputhje me Kushtetutën e Kosovës, me ligjet e saj dhe detyrat e tij si president i Kosovës dhe se gjatë javës do të ketë këshillime me të gjitha partitë parlamentare, për t’i marrë sugjerimet dhe këshillat e tyre se cilën rrugë duhet ndjekur.
Sipas tij Kosova ka nevojë për një qeveri që do të sjellë stabilitet, unitet sa më të madh politik dhe qytetar, që do të jetë gjithëpërfshirëse dhe e orientimit të qartë euroatlantik, thuhet në komunikatë.
Paralajmërimet e tij për këshillime me partitë politike për formimin e qeverisë së re, janë kundërshtuar nga lëvizja Vetëvendosje e cila i sheh ato si shenja të “përpjekjeve të tij jo kushtetuese”.
Kryeministri në detyrë, Albin Kurti, tha se para se të kërkojë emrin e kandidatit nga Lëvizja Vetëvendosje, presidenti duhet të mendojë për datën e zgjedhjeve pas pandemisë së coronavirusit.
Në një postim më të gjatë në rrjetet sociale ai shkroi “Porsa të mbarojë pandemia Covid-19 – të cilën duhet ta luftojmë të gjithë bashkë duke mbështetur dhe ndihmuar e jo duke penguar a sabotuar qeverinë në detyrë – ne duhet të zbresim te populli si burim sovraniteti, për zgjedhje të reja, të lira e demokratike”.
Më 25 mars, parlamenti i Kosovës miratoi mocionin e mosbesimit ndaj qeverisë, i cili u hodh nga Lidhja Demokratike, pjesë e koalicionit qeverisës.
Kushtetuta e Kosovës parasheh që “nëse Kryeministri jep dorëheqjen ose për arsye të tjera, posti i tij/saj mbetet i lirë, Qeveria bie, dhe Presidenti i Republikës së Kosovës, në konsultim me partitë politike ose koalicionin që ka fituar shumicën në Kuvend, mandaton kandidatin e ri, për të formuar Qeverinë”.
Por, po ashtu sipas Kushtetutës, “Kuvendi mund të shpërndahet nga Presidenti i Republikës së Kosovës, pas votimit të suksesshëm të mosbesimit të Qeverisë”.
Presidenti Thaçi, i cili javën e kaluar tha se do të përqendrohet që mos të lejojë që vendi të shkojë në zgjedhje dhe të shpërndahet parlamenti, po i referohet shpjegimit të parë të Kushtetutës kur “posti i kryeministrit mbetet i lire”.
Kryeministri në detyrë Albin Kurti shkroi se “Neni më i rëndësishëm i Kushtetutës së Republikës së Kosovës për ecjen përpara është ai 82.2: “Kuvendi mund të shpërndahet nga Presidenti i Republikës së Kosovës, pas votimit të suksesshëm të mosbesimit të Qeverisë”. Këtu, folja jokalimtare ‘mund’ nuk është ajo e një mundësie subjektive të zgjedhjes, por e lejes për të proceduar nga një autoritet. Nuk është e rastësishme që në versionin në anglisht të Kushtetutës sonë, fjala ‘mund’ nuk është ‘can’ por ‘may’. Së këndejmi, neni 82.2 është dispozitë e lejimit dhe jo e përzgjedhjes”, shkroi ai, duke ju referuar faktit se në vitin 2010 dhe në vitin 2017 qeveritë në Kosovë u rrëzuan me mocion mosbesimi dhe në të dyja rastet u organizuan zgjedhje të jashtëzakonshme.
Ish zëvendëskryeministri Avdullah Hoti, anëtar i kryesisë së Lidhjes Demokratike, shkroi të hënën se “partitë politike duhet të kryejnë konsultimet e thirrura nga Presidenti, i cili është i obliguar të përfillë procedurat kushtetuese për themelimin e qeverisë së re”.
Sipas tij, në ato këshillime, partitë politike duhet të vendosin për njërën nga këto dy mundësi: “E para, nëse ka vullnet për të formuar një shumicë të re parlamentare, atëherë Kuvendit i propozohet përbërja e Qeverisë së re nga partitë politike që e përbëjnë këtë shumicë parlamentare. E dyta, nëse nuk ka vullnet për të formuar një shumicë të tillë parlamentare, atëherë partitë dakordohen për datën e zgjedhjeve, e cilat duhet të jetë në një kohë të përshtatshme pas tejkalimit të kësaj situate. Rrugë tjetër nuk ka. Të gjithë të bëhemi të përgjegjshëm për respektimin e Kushtetutës dhe rendit demokratik”, shkroi ai.
Njohësi i çështjeve kushtetuese, profesori Vigan Qorrolli, tha për Zërin e Amerikës se procedurat e ndjekura nga presidenti Thaçi pas dorëheqjes së ish kryeministrit Ramush Haradinaj, janë praktikë tashmë e vendosur kushtetuese të cilës presidenti nuk mund t’i shmanget kësaj radhe.
“Mocioni ishte i suksesshëm për zotin Kurti dhe sipas frymës kushtetuese, praktikës të mirë të etabluar deri më tash dhe vet përdorimit të saj nga zoti Thaçi, ai do të duhet në kuptim shkresorë, me një letër t’i drejtohet zotit Kurti, që është fitues i zgjedhjeve të 6 tetorit 2019 dhe t’i kërkoj një emër të ri dhe kjo është germa dhe shkronja e aktgjykimit të Gjykatës Kushtetuese, t’i kërkoj një emër të ri, sepse këtu nuk mund të jetë për herë të dytë zoti Kurti kryeministër. Nëse eventualisht ai nuk ka një emër të ri, do të duhet gjithashtu që zoti Kurti me shkresë t’i përgjigjet që nuk mund ta formojë një qeveri të re dhe mund t’i lëshojë rrjedhimit pe një partie tjetër. Vetëm atëherë mund të aktivizohet zoti Thaçi si president, si garantues i unitetit të popullit, të mbledhë të gjitha partitë politike dhe të kërkojë një emër të ri, të përshtatshëm dhe të bindet se mund ta formojë shumicën”, tha zoti Qorrolli.
Ai thekson se caktimi i një mandatari të ri nuk ka afat të caktuar kohor dhe rrjedhimisht situata mund të zvarritet deri në krijimin e rrethanave të reja për organizimin e zgjedhjeve.
“Vetëm nëse zoti Kurti heq dorë nga mandatari i dytë atëherë mund të aktivizohet neni 95.5 por në këtë situatë më e pranueshme dhe ne gjykimin tim është aplikimi i nenit 82.2 qysh është përdorur në vitin 2017. sepse presidenti duhet të bindet se kjo shumicë nuk mund të krijojë, ky parlament, këta deputet e zgjedhur nuk mund të krijojnë një qeveri të re, sepse ka humbur mosbesimi mes palëve dhe vetëm atëherë mund të shpallen zgjedhjet e jashtëzakonshme”, tha zoti Qorrolli.\VOA
