Shkrimtari serb publikisht i kërkon Kurtit: Zoti kryeministër, padite Serbinë – jeni vonuar shumë

Milos Ciric, shkrimtar serb dhe aktivist për të drejtat e njeriut, ka uruar qytetarët e Kosovës për 12 vjetorin e Pavarësisë.

Ai në një opinion të publikuar në “BalkanInsight”, ka kërkuar nga kryeministri i ri i Kosovës Albin Kurti, që të padisë Serbinë për krimet e luftës dhe gjenocidin ndaj shqiptarëve, përcjell Bota sot.

Sipas tij, Kosova është vonuar në këtë proces.

“Kryeministri i ri nuk duhet të bëjë premtime që ai nuk mund t’i mbajë. Qeveria e tij e re ka detyrim moral ta bëjë pikërisht atë që është zotuar. Nëse jo, Kurti do të bëhet një udhëheqës tjetër i Kosovës që pështyn në fytyrat e panumërta të qytetarëve, vetëm për të shënuar pikë politike, siç ka bërë Presidenti Thaçi. Dërgojeni Serbinë në gjyq për gjenocid dhe krime lufte kundër popullit tuaj, zoti Kryeministër! Procesi është vonuar shumë”, ka shkruar Ciric.

Ciric ka kujtuar se për më shumë se 50 vjet populli i Kosovës i është nënshtruar racizmit sistemik, diskriminimit, poshtërimit dhe degradimit nga Serbia, me miratimin e heshtur të të gjitha ish-republikave të tjera jugosllave.

Në këtë shkrim, aktivisti serb ka goditur rëndë presidentin serb Aleksandar Vuçiq dhe homologun e tij nga Kosova Hashim Thaçin.

Ai ka treguar se në Serbinë bashkëkohore, të thuash të vërtetën për shkatërrimin që shteti serb u ka shkaktuar miliona jo-serbëve, vlerësohet si propagandë anti-serbe.

“Sjellja zyrtare e Serbisë mbetet e pandryshuar dhe ndjek drejtimin e regjimit të Millosheviqit”, ka shkruar ai, përcjell Bota sot.

Aktivisti serb ka këshilluar Kurtin që të mos përsëris gabimet e së kaluarës.

“Derisa shteti i Kosovës hyn në një fazë më të pjekur, udhëheqësi i saj i ri, Albin Kurti, nuk duhet të përsërisë gabimet e së kaluarës – duhet të krijojë një marrëdhënie më të barabartë me Serbinë dhe botën”, ka shkruar Milos Ciric.

Shkrimin e plotë mund ta lexoni më poshtë:

E hëna tjetër shënon 12 vjet që kur Kosova shpalli pavarësinë e saj të luftuar nga Serbia dhe vitet e adoleshencës së Kosovës fillojnë me shpresa të mëdha tani që Albin Kurti është zgjedhur Kryeministër.

Megjithëse një fytyrë e njohur, Kurti përfaqëson një fillim të ri për Kosovën. As ai dhe partia e tij Lëvizja Vetëvendosje, nuk kanë mbajtur ndonjëherë pushtet në nivelin shtetëror.

Ai u zgjodh në një agjendë që në mediat kryesore të Serbisë u quajt “nacionaliste” dhe “populiste”. Por ,në kontekstin e historisë së fundit të Kosovës, kjo nuk është vetëm e gabuar, por përulje ndaj votuesve që vendosën partinë e tij në vendin e parë në zgjedhjet e 6 tetorit.

“Nacionalizmit” të Kurtit nuk duhet t’i jepet një ekuivalencë e rreme me atë të Presidentit serb Aleksandar Vuçiq. Kjo ushqen vetëm narrativën që Serbia dëshiron të kapë: që të gjithë duhet të fajësohen për atë që ndodhi në vitet 1990.

Por, jo të gjithë “nacionalizmat” në Ballkanin Perëndimor janë të njëjta. Shumë prej tyre, të paktën fillimisht, ishin një reagim ndaj agresioneve të Serbisë dhe ndaj katër luftërave që ajo drejtoi nën drejtimin e Slobodan Millosheviqit.

Në fjalimin e tij të parë në parlamentin e Kosovës si Kryeministër, Kurti me të drejtë tha që qeveria e tij është “e gatshme të padisë Serbinë për genocidin dhe krimet e luftës të kryera gjatë luftës në Kosovë”. Ai gjithashtu premtoi “reciprocitet të plotë në marrëdhëniet me Serbinë” dhe njoftoi se është i gatshëm të “udhëheqë dialogun”.

Tani ai drejton qeverinë, Presidenti Hashim Thaçi më në fund mund të kufizohet në detyrat e tij kushtetuese, të cilat janë kryesisht ceremoniale. Thaçi është parë prej kohësh si Alpha dhe Omega e politikës së Kosovës, veçanërisht kur bëhet fjalë për dialogun e udhëhequr nga BE-ja me Serbinë. Shpresojmë, për hir të Kosovës, kjo do të ndryshojë.

Me qeverinë e re, Kosova ka një shans të shpëtojë nga sundimi i atyre që kanë ndërtuar mbështetje publike në politika dhe trashëgimi vdekjeprurëse nga vitet 1990, siç është rasti me shumë fqinjë të saj.

ImageSeanca parlamentare në Prishtinë, Kosovë, 2020. Foto: EPA-EFE / Valdrin XhemajFOTO GALERI
Kurti është i rrallë në mesin e figurave të shquara publike të Ballkanit, duke qenë dikush që vuajti gjatë një lufte, në krahasim me ndonjë të dyshuar për krime të luftës, përkrahës të luftës ose një hajdut të rastit.

Nga ana tjetër, Kryeministri i ri nuk duhet të bëjë premtime që ai nuk mund t’i mbajë. Qeveria e tij e re ka detyrim moral ta bëjë pikërisht atë që është zotuar. Nëse jo, Kurti do të bëhet një udhëheqës tjetër i Kosovës që pështyn në fytyrat e panumërta të qytetarëve, vetëm për të shënuar pikë politike, siç ka bërë Presidenti Thaçi. Dërgojeni Serbinë në gjyq për gjenocid dhe krime lufte kundër popullit tuaj, zoti Kryeministër! Procesi është vonuar shumë.

Siç shkrova për dhjetëvjetorin e pavarësisë së Kosovës, për më shumë se 50 vjet populli i Kosovës i është nënshtruar racizmit sistemik, diskriminimit, poshtërimit dhe degradimit nga Serbia, me miratimin e heshtur të të gjitha ish-republikave të tjera jugosllave.

Kjo u pasua nga një fushatë gjenocidale në tërësi, e organizuar nga Serbia e Millosheviqit, e cila u përpoq të shkatërronte tërë kombin. Sikur të mos ishte fushata e NATO-s në vitin 1999, popullsia e Kosovës do të ishte edhe më e asgjësuar sesa sot. Brezi pas gjeneratës së kosovarëve duhej të pranonte fatin e tyre të pashmangshëm: të ishin subjekt i mëshirës së të tjerëve.

Derisa festojmë 12 vjetorin e pavarësisë së Kosovës, le të kujtojmë të paktën dy nga shumë njerëz që me dëshirë dhe pa dëshirë kanë vdekur për pavarësinë e Kosovës – 20-vjeçari Asllan Pireva dhe shoku i tij 19-vjeçar, Naser Hajrizi.

Pireva dhe Hajziri ishin studentë të vrarë nga policia serbe më 2 prill 1981, gjatë demonstratave kundër politikave shtypëse të Serbisë. Kurti ishte gjashtë vjeçar në ditën e vdekjes së tyre. Gjashtëmbëdhjetë vjet më vonë, ai përsëriti të njëjtën parullë që përdorën Hajrizi dhe Pireva – “Kosova Republikë!” – në një demonstrim tjetër studentor kundër Serbisë.

Por, megjithë vështirësitë e tmerrshme që i bëri atij regjimi i Millosheviqit – ai u burgos nga viti 1999 në 2001 dhe rrihej dhe torturohej rregullisht – Kurti mbijetoi. Dhjetëra mijëra kosovarë nuk ishin aq “me fat”. Të luash me fatin e tyre tragjik duke ngritur çështje si padia ndaj Serbisë, e më pas të mos ndiqesh, do të diskreditonte përgjithmonë Kurtin dhe do të dëmtonte tërë agjendën e tij.

ImageUshtarët francezë të KFOR-it dhe djali shqiptar në biçikletën e tij, Mitrovicë, Kosovë, 1999. Foto: EPA / Fehim DemirFOTO GALERI
Mijëra shqiptarë të Kosovës u vranë, u dhunuan ose u detyruan të largohen nga atdheu i tyre dhe të jetojnë në mërgim gjatë viteve 1990. Shumë janë akoma të pa llogaritur. Këtu përfshihen burra, gra dhe fëmijë – civilë, të cilët ishin vrarë pa dallime, por metodikisht.

Ne e dimë kush e bëri këtë, skuadrat e vdekjeve të Serbisë, të cilat përfshinin formacionet ushtarake, policore dhe paramilitare. Ne e dimë kush e organizoi këtë – udhëheqja serbe e Millosheviqit. Ne e dimë se kush e mbronte këtë – shumë prej zyrtarëve aktualë të Serbisë, përfshirë Presidentin aktual, Vuçiq.

Ne gjithashtu e dimë se kush e mbështeti këtë: shumica e popullsisë së Serbisë, të cilët e mbështetën Millosheviqin në çdo hap të rrugës, ashtu si e mbështesin Vuçiëin sot. Në pikën e tij më të ulët, në zgjedhjet presidenciale të shtatorit 2000, Millosheviqi fitoi gati 2 milioë vota.

Përgjegjësia e qytetarëve të Serbisë për mbështetjen e këtyre politikave vdekjeprurëse për dekada, duhet të shuhet. Thuhet se serbët ishin detyruar disi të merrnin këto vendime, se ishin të informuar keq, të varfër dhe të shantazhuar – që asnjë përgjegjësi të mos bjerë mbi kolektivin.

Ky këndvështrim relativisht është i turpshëm. Është i dëmshëm për viktimat dhe familjet e tyre, përfshirë serbët që pësuan gjatë luftës. Serbia kurrë nuk u mbajt përgjegjëse për mizoritë që ajo bëri. Kjo është arsyeja pse zyrtarët serbë dhe qytetarët e saj vazhdojnë të shprehin lirshëm racizmin e tyre ndaj kosovarëve.

Ngacmimi i Kosovës për Serbinë është përjetësuar nga Vuçiq, media e tij, qeveria dhe kundërshtarët e tij. Ndoshta më e rëndësishme, helmi jeton në shkollat serbe. Është një pjesë e pandashme e jetës publike serbe, që shfaqet kudo nga kultura në sport.

Këto qëndrime raciste ndaj kosovarëve akoma shprehen hapur si nga qeveria, ashtu edhe nga qytetarët. Ju mund t’i shihni ato çdo ditë në faqet e para, në librat shkollorë, në kulturën popullore dhe në çdo predikim të vetëm në kishat e Kishës Ortodokse Serbe, shtylla e kohës së luftës të Millosheviqit. Për shkak të kësaj, nuk është për t’u habitur që serbët e Kosovës, gjithashtu viktima të këtyre politikave të njëjta, vazhdojnë ta ushqejnë këtë trashëgimi dhe të mbështesin pasardhësit e Millosheviqit.

Dikur argumentova se politikat naziste të Serbisë ndaj Kosovës në thelb kanë qëndruar të njëjta për tre dekadat e fundit: Kosova është koloni e Serbisë, nuk janë kryer krime atje (përveç kundër serbëve), nuk ka nevojë për pendim, drejtësi, dëmshpërblim ose falje e çdo lloji nga Serbia ose njerëzit e saj, në Serbinë bashkëkohore, të thuash të vërtetën për shkatërrimin që shteti serb u ka shkaktuar miliona jo-serbëve vlerësohet si propagandë anti-serbe. Sjellja zyrtare e Serbisë mbetet e pandryshuar dhe ndjek drejtimin e regjimit të Millosheviqit.

Të gjithë serbët duhet të bien në përputhje me këtë rrëfim të fabrikuar: që serbët janë vetëm viktima, dhe se të drejtat serbe kërcënohen në çdo kohë, në Kosovë, Bosnje, Kroaci dhe së fundmi, në Mal të Zi. Të gjithë ata që thonë ndryshe, janë tradhtarë, mercenarë të huaj, anti-serb.

E gjithë kjo është problemi i Serbisë, jo i Kosovës. Por, Kosova nuk duhet të synojë ta bëjë Serbinë të ndihet më mirë duke falur dhe harruar viktimat e saj të panumërta.

Kurti ka të drejtë të mos i mbulojë plagët ende të hapura duke i kthyer një sy të verbër asaj që u është bërë njerëzve që ai drejton tani. Përkundrazi, Kosova, siç ka sugjeruar ai, duhet të barazohet me Serbinë dhe të gjithë të tjerët. Kosova nuk është më koloni e askujt.

Përkrahësit e Kosovës, veçanërisht BE dhe SH.B.A. duhet gjithashtu ta pranojnë këtë dhe të ndalojnë poshtërimin e Kosovës me kërkesat e tyre të pafundme, të cilat kërcënojnë të bllokojnë njerëzit e Kosovës brenda një getoje edhe një herë. Është koha që Perëndimi ta respektojë Republikën e Kosovës, ashtu si çdo shtet tjetër sovran – pasi ata respektojnë të tyren.

Le të shpresojmë se fëmijëria e zgjatur dhe traumatike e Kosovës më në fund ka përfunduar, dhe se vitet e saj të adoleshencës janë përplot me ankth të drejtë dhe rritje të vazhdueshme, dhe se kjo i çon të gjithë njerëzit e Kosovës drejt një të ardhme të hapur, të shëruar, të bashkuar dhe të prosperuar! Gëzuar ditën e Pavarësisë Kosovë dhe paç fat!

Milos Ciric është një shkrimtar serb dhe aktivist për të drejtat e njeriut. Ai ka një diplomë master në studime për media nga Shkolla e Studimeve të Mediave në Universitetin e Shkollës së Re në Neë York City dhe një diplomë bachelor në shkenca politike nga Fakulteti i Shkencave Politike në Universitetin e Beogradit, Serbi./BS